တၢ်မၤဘျါက့ၤလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အဂီၢ်

လၢကီၢ်စလိၣ်ဘ့နံယၤအမုၢ်နုၥ်တခီ(western Slovenia)န့ၣ်, တၢ်ကူစါယါဘျါအတၢ်သူၣ်ထီၣ်ခူသူၣ် တၢ်ကူစါယါဘျါအတၢ်သူၣ်ထီၣ်, ဖရဲၣ်ကၠၣ် ပၣ်တ့စဲ(န)တၢ်ဆါဟံၣ်(Franja Partisan Hospital), အိၣ်ဘၢဃၥ်အသးလၢတၢ်တြီၤ လၢလီၢ်စီၤစုၤတခါအပူၤန့ၣ်လီၤ. ကယဲၢ်ၦၤမၤ တၢ်ဖိ တဖၣ် ဂီၢ်မုၢ်အိၣ်ဖဲန့ၣ် ဒီးအံးထွဲကွၢ်ထွဲ ၦၤသုးဖိအကထိတဖၣ်အကထိလၢ အဘၣ်ဒိ ဘၣ်ထံး ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးဖးဒိၣ်ခံဘျီတဘျီအကတီၢ်, ဒီးဒီဆၢကတီၢ် ညါန့ၣ် ဘၣ်အိၣ်ခူသူၣ်ဝဲ ဒ်သိးနၣ်စံၣ်(Nazi )တဖၣ် သုတထံၣ်အီၤတဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ပဒ့ၣ်ဟးဆှဲးဝဲန့ၢ်လၢ နၣ်စံၣ်တဖၣ် အတၢ်ကျဲးစၢးဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်သူၣ်ထီၣ်အံၤ အိၣ်တၢ်အလီၢ် အဘျီတဖၣ်အဘျီန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လီၤဆီလီၤလးဖးဒိၣ်တမံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လၢအလီၤတိၢ်လီၤဆီ ဒိၣ်န့ၢ်အန့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဆါဟံၣ်အံၤ (လၢအဘၣ် တၢ်သူၣ်ထီၣ် ဒီးပၢဆှၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ် လၢကီၢ်စလိၣ်ဘ့နံယၤၦၤပၢၢ်ဆၢထီဒါ ခူသူၣ်တၢ်တဖု) ကဟုကယၥ်အံးကွၢ်ၦၤသုးဖိတဖၣ် လၢ သကိးသိၣ်မှံၤသုးမုၢ်(Allied)ဒီး ဒုၣ်ဒါသုးမုၢ် (Axis) တဖၣ်- သုးမုၢ်လၢအဒုးလိၥ်သးခံခီလိၥ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါဟံၣ်အံၤ တူၢ်လိၥ်မုၥ် ၦၤကိးဂၤဒဲးလီၤ.

လံၥ်စီဆှံကိးဃီၤၦၤလၢ ပကမၤစၢၤ ဒ်သိးဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ကဘျါက့ၤ လၢသူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤတကပၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ အလီၢ်အိၣ်လၢ ပကဘၣ်…

တၢ်တမံၤမံၤလၢအယိာ်ဒီးပၥ်ဖှိၣ်တၢ်

အမံၣ်နၣ်(Amina)မ့ၢ် ၦၤအံၣ်ရးဖိ(Iraqi)လၢအနုၥ်လီၤအိၣ်ကီၢ်သီတဂၤ ဒီး ကၠိစဲး(Joseph) မ့ၢ်ၦၤအမဲရကၤဖိ(American)လၢအအိၣ်ဖျဲၣ်လၢ အထံကီၢ်ဒၣ်ဝဲအပူၤတဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်လဲၤထီၣ်တၢ်ထီဒါတခါ လၢအဘၣ်ဃးဒီးထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်, အိၣ်ဆၢညါလိၥ်သးတဂၤတခီန့ၣ်လီၤ. ပဘၣ်တၢ်သိၣ်လိ ဒီးဒုးနၥ်ၦၤလၢ ၦၤလၢအလီၤဖးလိၥ်သး လၢကလုၥ်ဒူၣ်ဒီး ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်အဃိ တဖၣ်န့ၣ် အလီၢ်တအိၣ်လၢကပၢၤဃၥ် တၢ်သူၣ်ဟ့သးဟ့လိၥ်သးဒီးအီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲၦၤမၢတၢထီၣ်တၢလီၤတၢ်စှၤဂၤတဖု လဲၤကတိၤဆိတၢ်ရၢၢ်ရၢၢ်စၢၢ်စၢၢ်ဒီး ကၠိစဲး, ဒီးကျဲးစၢးဆူးထီၣ်ကွံၥ်အဆ့ကၤ လၢမ့ၣ်အူအခါ, အမံၣ်နၣ် ဃ့ၢ်သဖှိဒီး ဒီတဒၢအီၤန့ၣ်လီၤ. ကၠိစဲး တဲဘၣ် ၦၤကွဲးတၢ်ကစီၣ်တဂၤ ဒ်အံၤ “ဒ်ပမ့ၢ်ၦၤကူၦၤကညီ အသိး ယတဆိၣ်ကမိၣ်လၢ ပတၢ်ထံၣ်လီၤဖးလိၥ်သးအံၤ ဆူညါ ကအိၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး, တၢ်မၤအသးခဲအံၤ လီၤဂၥ်ဒ် တၢ်အကတီၢ်ညီနုၢ်တကတီၢ် ဖဲပစံး ‘တၢ်တဘၣ်လိၥ်ဘၣ်စးအကတီၢ်’ အသိးန့ၣ်လီၤ”. တၢ်တမံၤမံၤလၢ အယိာ်န့ၢ် ထံဂ့ၢ် ကီၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ် ပၥ်ဖှိၣ် အမံၣ်နၣ် ဒီးကၠိစဲး တပူၤဃီန့ၣ်လီၤ.

ညီနုၥ်တဂၤဒီးတဂၤ ပအိၣ်ဒီး တၢ်သးတလီၤပလိၥ်နီၢ်နီၢ်တဖၣ်, တၢ်လီၤဆီ လိၥ်သးအဒိၣ်အမုၢ် လၢပတကနၣ် တသ့တန့ၢ်တဖၣ်ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်အမ့ၢ်အတီ လၢအယိာ်န့ၢ်အန့ၣ်…

တၢ်ကနိလၢအဆူၣ်ဒိၣ်မး

ဖဲ ၁၈၉၆ နံၣ်အခါ, ၦၤဆှၣ်ထံဆှၣ်ကီၢ်, အမံၤလၢ ခါ(လ)အဲးကလံၣ်(Carl Akely)န့ၣ် လဲၤတုၤဝဲဆူ ကီၢ်အံၣ်သံၣ်ယိပံယၤ (Ethiopia) အတၢ်လီၢ်စိၤစုၤတတီၤ, ဒီးဘၣ်တၢ်လူၤအီၤလၢ ခ့ဘှ့တဒု လၢအတယၢၢ်အိၣ်အပီၣ် ၈၀ န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် နီၣ်က့ၤဝဲ ခ့ဘှ့အတၢ်စံၣ်ၦီၤလၢအလိၤ ဒီးကျဲးစၢး ‘ အ့ၣ်အကိၥ်’န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တဘၣ်အကိၥ်ဘၣ်, မ့မ့ၢ် လဲၤဘၣ်ကွး အစုဒုၣ်အထွဲတခီလၢ အမဲလီၤပျံၤတဖၣ်လီၤ. အဝဲဒီးခ့ဘှ့တဒုအံၤ ထွၣ်တလ့ၣ် လၢမဲးခိၣ်လိၤ, ကနိလိၥ်သးနးနးဆူၣ်ဆူၣ် ဖးယံာ်န့ၣ်လီၤ. အဂံၢ်အဘါစၢ်လီၤဝဲ, ဒီးတၢ်သံကွၢ် အိၣ်ထီၣ် လၢမတၤကခီၣ်ဃၣ်အသးလၢ အဆိတဂၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲပၥ်ဖှိၣ်ထီၣ် အဂံၢ်အဘါလၢ အအိၣ်တ့ၢ်လၢခံကတၢၢ်, ဒီးပအၢသံခ့ဘှ့တဒုန့ၣ် လၢအစုယၢ်ခီ န့ၣ်လီၤ.

တၢ်မၢဖိစီၤပီလူးတဲနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ ပဝဲတဂၤစုၥ်စုၥ် လၢအစူၢ်က့ၤနၥ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်သၦၢ်တၢၢ် ကဘၣ်သဂၢၢ်ဒီး ပတၢ်ကနိဒၣ်ဝဲလၢ အဆူၣ်တဖၣ်, ဖဲပသး ကလၢၢ်ဘၣ်ဒ်ပဘၣ်တၢ်ဒိၣ်ဘၢမၤနၢၤၦၤဒီး တၢ်ကလ့ပစီၦၤလၢ ပကတူၢ်ဃၣ် သးအခါန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်အံၤအလီၢ်န့ၣ်, ပကဘၣ် “တြီမုၢ်ကီၤလံၢ်အတၢ်လီတၢ်ဝ့ၤ” ဒီး “ကံၢ်တူၥ်ပယီၢ်ဒ့” (အ့း ၆:၁၁,၁၄)န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်အိၣ်ကိၥ်လီၤသးလၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအပူၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်လီၤပျံၤလၢ…

မူနီၢ်နီၢ်

မ့ၢ်လၢခရံၥ်ဂဲၤထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤဝံၤ တနွံလံအဃိ, ယဖိခွါ ဝး(ထ) လၢအအိၣ်ယဲၢ်နံၣ်တဂၤ နၢ်ဟူတ့ၢ်ၦၤတဲတၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်အဂ့ၢ်လီၤ. ထီဘိအဝဲအိၣ်ဒီး တၢ်သံကွၢ် တဖၣ် လီၤဆီဒၣ်တၢ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်လီၤ. ယနီၣ်သိလ့ၣ် ဒီးအဝဲဆ့ၣ်နီၤ သန့ၤအလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤဆူအလီၢ်ခံ အိၣ်ဖဲယလီၢ်ခံလီၤ. အဝဲ ကွၢ်စိတၢ်ဆူ ပဲတြီဖိအချၢ ဒီး အဝဲစံးဝဲ “ပါပၢ်” အိၣ်ပတုၥ်တစိၢ်ဖိလၢ ကသံကွၢ်ယၤ တၢ်သံကွၢ်အကီအခဲလီၤ. “ဖဲ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး ဒုးမူထီၣ်က့ၤၦၤန့ၣ် မ့ၢ်ပကမူအနီၢ်ကီၢ်ဧါ. မ့တမ့ၢ် မ့ၢ်ပကမူထဲလၢ ပခိၣ်အတၢ်သ့ၣ်ညါလီၤန့ၣ်ဧါ”.

တၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်သံကွၢ်လၢ ပ0ဲအါဂၤပစိၥ်ဃုၥ်အီၤ ဒီးတမ့ၢ်ပတဲထီၣ်ဖျဲး ထီၣ်အီၤကဘူၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ဘၣ်. ယွၤကမၤဘျါ ပတၢ်ဆါနီၢ်နီၢ်ဧါ. ကစၢ်ကဒုးဂဲၤဆၢထၢၣ် ၦၤလၢ တၢ်သံဧါ. မ့ၢ်ကစၢ်ကမၤလၢၦဲၤအတၢ်အၢၣ်လီၤခဲလၢၥ်ဧါ.

တၢ်မၢဖိ စီၤယိၤဟၣ် ဒုးနဲၣ် ပခါဆူညါလီၤတံၢ် ဒ်“မူခိၣ်အသီဒီး ဟီၣ်ခိၣ်အသီ” လီၤ (လီၣ် ၂၁:၁). လၢဝ့ၢ်စီဆှံန့ၣ်, “ယွၤအကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ကအိၣ်ဒီး (ၦၤ) ဒီးကကဲထီၣ် (ပ)ကစၢ်လီၤ” (:3). လၢခရံၥ်အတၢ်မၤနၢၤအဃိ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤၦၤ…

တၢ်အံၤလဲလိၥ်တၢ်ခဲလၢၥ်

ကၠၢရိၣ်စလးဖဲလံၣ်ခဲၣ် မ့ၢ်ယ့(လ)ဖၠၣ်စိမိၤသရၣ်ဒိၣ်စိလၢ တၢ်ပၥ်အီၤ ဒ်ၦၤလၢ “အတၢ်လီၤစၢၤ အိၣ်ဒီးစိကမီၤဒိၣ်စိလၢ ခရံၥ်ဖိအတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ” အပူၤတဂၤ အမံၤဒိၣ်လၢ အတၢ်ကူၣ်ဘၣ် ကူၣ်သ့အတၢ်မၤလၢ လုၣ်ဘၢတၢ်လီၢ်ဖးလဲၢ်လီၤ. အဝဲစဲကျံး ထုးထီၣ် အလံၥ် အါန့ၢ်အဘ့ၣ်သၢဆံ ဒီးမၤန့ၢ်ခိၣ်ဖး (esteemed Kluge Prize), ဒ်တစိၤသး ခိၣ်ဖးလၢအတၢ်ကွဲး အါကတြူၢ်အဃိလီၤ. လၢအပျဲၢ်အကျါတဂၤ ပၥ်ဖျါထီၣ်က့ၤ တၢ်ကတိၤ အကါဒိၣ်ကတၢၢ်လၢအသရၣ်တဲဝဲတချုးလၢ အသံဒံးဘၣ်. ဖဲအလီၢ်မံခိၣ်န့ၣ်စံး, “ကစၢ်ခရံၥ် မ့ၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ် သမူထီၣ်န့ၣ် တၢ်အဂုၤအဂၤတမ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်ဘၣ်. ဒီးခရံၥ် မ့ၢ်တဂဲၤထၢၣ်သမူထီၣ် ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အဂုၤအဂၤတမ့ၢ် တၢ်အကါဒိၣ်ဘၣ်လီၤ”.
ဖဲလံၣ်ခဲၣ်တဲက့ၤစီၤပီလူးအတၢ်နၥ် ဒီးတူၢ်လိၥ်ဝဲလီၤ. ဖဲလံၣ်ခဲၣ်တဲကဒါက့ၤ စီၤပီလူးအတၢ်ကတိၤ “ခရံၥ်မ့ၢ်တဂဲၤဆၢထၢၣ်က့ၤဘၣ်ဒီး ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ကလီကလီဒီး သုစူၢ်က့ၤနၥ်က့ၤတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ကလီကလီလီၤ” (၁ ကရံၣ် ၁၅:၁၄). စီၤပီလူး ပၥ်ဖျါတၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ် ဒူဒူ မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ
တၢ်ဂဲၤထၢၣ် သမူထီၣ် မ့ၢ်တၢ်နီၢ်နီၢ် ဒီးတမ့ၢ်တၢ်လီၤလးထဲတမံၤ ဒီးဝံၤဘၣ်,…

တၢ်မူတမံၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်တီတၢ်လိၤအကံၢ်အစီ

အ့ဘၢၣ်မၠူထၢၣ်‚ ခဲညၣ် ပှၤဃ့ၢ်သBတီၤတၢ်ဖိ‚ လၢအသBတီၤတၢ်ဃ့ၢ်လၢ တၢ်ဘၣ် ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါသပှၢ်ပှၢ် လၢထံကီၢ်အါဘ့ၣ် တၢ်သBတီၤတခါ‚ ကတုၤဆူ တၢ်မၤနၢၤအဂီၢ်ၣ်လီၤႉ ဖဲအခိၣ်နူာ်သဘံၣ်ဘုၣ်လၢ တၢ်ဃ့ၢ်အကျိၤ ဒီးဆိကမိၣ်၀ဲလၢ အခီဂာ်လံတၢ်အကျိၤလၢခံကတၢၢ်ၣ်လီၤႉ လၢတၢ်ကဟံးန့ၢ်ခွဲးယာ် ဒီးမၤနၢၤတၢ်လၢတၢ်ဃ့ၢ်သBတီၤအလီၢ်‚ အ၀ဲဖီၣ်ထီၣ် မၠူထၢၣ်အစု ဒီးဆှၢမၠူထၢၣ်လိၤလိၤဘျၢဘျၢၢ် ထူတၢ်မၤလၤကပီၤပနီၣ် န့ၣ်လီၤႉ ဖဲပှၤဟံးန့ၢ် တၢ်ကစီၣ်သံကွၢ် အနၣ်ယၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤအ၀ဲမၤ၀ဲလၢတၢ်တိာ်‚ လၢတၢ်ကဃၣ်သးလၢ တၢ်ဃ့ၢ်သBတီၤအံၤၣ်လီၤ ‘‘ယမ့ၢ်မၤနၢၤတၢ်အဃိ‚ မ့ၢ်တၢ်အဘျုး ကအိၣ်မနုၤတမံၤလဲၣ်ႉ မ့ၢ်လၢတၢ်မၤလၤကပီၤပနီၣ်ၣ်လဲၣ်ႉ မ့ၢ်ယမိၢ် ကဆိကမိၣ်တၢ်မနုၤန့ၣ်လဲၣ်ႉ ဖဲန့ၣ်ၢ် တၢ်ကစီၣ် တဲဖျါထီၣ်က့ၤ၀ဲလၢၣ်လီၤ’’ႉ
လံာ်ကတိၤဒိတဲဖျါထီၣ်လၢၢ် တၢ်မူလၢအတီအလိၤ လၢအသးအိၣ်လၢ ကမူတၢ်မူဆူ တၢ်ကပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးတီ ဒီးတၢ်အမ့ၢ်အတီနီၢ်နီၢ်ၢ်ဒံး တၢ်လၢ အမုၢ်လၢ်ကွၢ်စိ၀ဲန့ၣ်လီၤႉ ‘‘ပှၤတီပှၤလိၤအတၢ်လၢတၢ်ပှဲၤန့ၣ် ကဆှၢအီၤလီၤ’’ (ကတိၤ ၁၁း၃) ႉ တၢ်လုၢ်ထီၣ်သးလၢ တၢ်တီတၢ်လိၤအံၤၣ်လီၤႉ
လံာ်ကတိၤဒိ တဲဖျါကဒီးလၢ ‘‘မ့မ့ၢ်ပှၤ၀့ၤတၢ်လီတၢ်အလွဲတၢ်န့ၣ် ကမၤဟးဂီၤအီၤလီၤ’’ (း၃) ႉ လၢတၢ်အကတီၢ်ဖးယံာ်‚ တၢ်တတီတလိၤၢ်ဘျုးန့ၢ်ဖှိၣ် တၢ်နီ…

တၢ်ကစီၣ်အမုာ်အတၢ်သးခု

ဘၣ်တဟါ ဖဲ ၁၉၆၄ နံၣ်န့ၣ် အလဲးစကါဟီၣ်ခိၣ်ဟူးဖးဒိၣ် ဟူး၀းဆှဲးဆှိးတၢ် ယံာ်၀ဲအါန့ၢ်လွံၢ်မံးနံးၣ်လီၤႉ ဖဲ၀့ၢ် Anchorage န့ၣ် ၀့ၢ်အတၢ်သူၣ်ထီၣ်ထီတဖၣ် ဟါမၢ်ကွံာ်၀ဲ အိၣ်တ့ၢ်ဒၣ်ထဲတၢ်လီၤကလိာ်ဖးဒိၣ်တဖၣ် ဒီးလၢၢ်ဒီးဒၢးခီကၢ်ဘျဲးလီၤကလဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ မုၢ်နၤလၢအခံးသူဒီး လီၤပျံၤလီၤဖုးဒီတနၤ‚ ပှၤဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ကစီၣ် Genie Chance ဆၢထၢၣ်လၢ အကလုၢ်ဒၢဒီး ဆှၢလီၤ တၢ်ကစီၣ်တဖၣ်ဆူ ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်လၢ အတၢ်မုၢ်လၢ်လီၤမၢ်ဒီး ဆ့ၣ်နီၤလၢ အကွဲၤလ့လိၤ တဖၣ်အဃၢၤန့ၣ်လီၤႉ ၀ၤတဂၤလၢအမၤတၢ်လၢသ့ၣ်ပှၢ်အကျါ နၢ်ဟူဘၣ်လၢ အမါ အိၣ်မူဒံး‚ ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ တၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤဖးဒိၣ်အပူၤ နၢ်ဟူဘၣ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ်အဖိခွါ တဖၣ်လၢ အလဲၤ Boy Scout ယၣ်ဒဲက၀ီၤတဖၣ် တဘၣ်တၢ်နီတမံၤဘၣ်ႉ နီၢ်ဒီမါ၀ၤခံဂၤ နၢ်ဟူဘၣ်လၢ ပှၤထံၣ်န့ၢ်က့ၤအဖိတဖၣ်လံႉ ကွဲၤလ့လိၤ သီၣ်ထီၣ်၀ဲလၢ တၢ်ကစီၣ်အမုာ် တကျိၤ၀ံၤတကျိၤၢ်တၢ်သးခုလၢ တၢ်ဟးဂုာ်ဟးဂီၤတဖၣ်အကျါန့ၣ်လီၤႉ
တၢ်အံၤ ကလီၤဂာ်ဒီး ပှၤအံၣ်စရၠာစး့လးဖိအတၢ်သးကလၢၢ်ဘၣ် ဖဲအနၢ်ဟူ ၀ံယ့ှှါယၤအတၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ ‘‘ယွၤဖှူလံယၤ ဒ်သိးယကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်’’ (၆၁း၁) န့ၣ်လီၤႉ ဖဲအ၀ဲသ့ၣ် ကွၢ်လီၤက့ၤအတၢ်အိၣ်မူ အတၢ်ဟးဂုာ်…

တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအစိကမီၤ

ပှၤအသးအိၣ် ၈၀ ဒီး ၉၀ အဘၢၣ်စၢၤတဂၤလၢ ကီၢ်ကၠၢမနံၣ်ၣ် တချုးအကဲထီၣ်မုၢ်ကမဲခွါကမဲန့ၣ် အိၣ်တ့ၢ်၀ဲဒီး အဟံၣ်အဃီအသးသမူတံၤသကိးစုာ်စုာ်တဂၤအနံၣ် ၆၀ န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်ခံဂၤအိၣ်စီၤစုၤလိာ်သး ထဲတဆံယဲၢ်မံးနံးအဒ့ၣ်စၢၤ ဘၣ်ဆၣ်ဒီး အ၀ဲသ့ၣ်အဟံၣ်န့ၣ် အိၣ်လၢ ထံကီၢ်လီၤဆီ ခံကီၢ်န့ၣ်လီၤႉ အန့ၣ်ဒၣ်လဲာ် အဲၣ်လိာ်အသးလီၤႉ ဖီအီၣ်တ့ၤအီၣ်တၢ်ၣ် ဖဲ ၂၀၂၀ နံၣ် အပူၤန့ၣ် မ့ၢ်လၢခိၣ်ရၠာစးိၤနၢ်တၢ်ဆါအဃူၤအဃၣ်အဃိ ကီၢ်ဒဲမး (ခ) အပဒိၣ်ကးတံၢ်တၢ်ခီဂာ်ကီၢ်ဆၢအBတဲၤန့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်ဒီး အ၀ဲသ့ၣ်ခံဂၤန့ၣ် အသး တဟးဂီၤဘၣ်ႉ တၢ်Bတီအီၤတန့ၢ်ဘၣ်ႉ ကိးနံၤဒဲးမုၢ်ဃ့ၢ်လီၤ ၃ နၣ်ရၠာစးံၣ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ဟဲထံၣ်လိာ်ဖဲတၢ်ဘရၣ်တၢ်ဘှီၣ်အကျဲဖိအတီၤန့ၣ် ဒ်အညီနုၢ်အသိးဒီး အီၣ်အီရၠာစး့လိာ် မုာ်လိာ်သးန့ၣ်လီၤႉ ပိာ်ခွါသးပှၢ်န့ၣ်စံး၀ဲၣ်လီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်ခံဂၤအတၢ်အဲၣ်န့ၣ် ဆူၣ်န့ၢ်ဒံးကီၢ်ဆၢတဖၣ်ၢ်ဒံး တၢ်ဆါသံသBတီာ်အဃူၤအဃၣ်န့ၣ်လီၤႉ
တၢ်သး၀ံၣ်တဖၣ်အတၢ်သး၀ံၣ် ဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအစိကမီၤလၢ တၢ်မၤဃၣ်ကွံာ်အီၤတန့ၢ် လၢစီၤပၤ့ှှလိၤမိၤ (သး၀ံၣ် ၈း၆) န့ၣ်လီၤႉ ပပူၤဖျဲးဒီး တၢ်သံတန့ၢ်ဘၣ်ႉ တၢ်သံန့ၣ် ဟဲ၀ဲဒ်ထးလဲအသိးဒီး ပမၤကၢ်အီၤတန့ၢ်ဘၣ်ႉ ဘၣ်ဆၣ်ဒီးပှၤကွဲးလံာ်တၢ်သး၀ံၣ်တဖၣ်အတၢ်သး၀ံၣ်စံး၀ဲ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအက့အခီဆံးကိာ်ဖိ…

တၢ်သံဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး

ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့လၢပျၢၤ ကၠရၠာစးိ ဒီး တၣ်တူလံၣ်ယၣ် ကွဲးပိာ်ထွဲက့ၤ တၢ်မၤအသးလၢရၠာစးိမ့ၤအဂ့ၢ်‚ ဖဲသုးခိၣ်ဖးဒိၣ်တဂၤ မၤနၢၤတၢ်လၢ ပှၤဒူ ပှၤဃိၤအတၢ်မၤနၢၤ၀ံၤ‚ သုးခိၣ်အံၤ ကဒိးထီၣ်သုးလ့ၣ်ကဟၣ်ကြပုၢ်ကပြီၤ‚ ပာ်ဖျါထီၣ် သးလၢ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တၢ်ဟးလၢ ကျိၤဖးထီအကျါလၢ ၀့ၢ်ခၢၣ်သးအကျဲမုၢ်ခိၣ်

ၣ် ကအိၣ်ဖျါလၤဖျါကပီၤလၢ တၢ်ဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤ တၢ်ပးကဲအပူၤၣ်လီၤႉ လၢတၢ်စံးထီၣ်ပ့တၢၤ ခဲလၢာ်အပူၤၣ်လီၤႉ
စီၤယၤကိာ် ကွဲးန့ၢ် ပှၤတက့ှူၢ်လၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးဒီး ဆိကမိၣ် လီၤသးလၢ အတၢ်ဒၣ်၀ဲအိၣ်လၢအိၣ်ပှဲၤအလံာ်လီၤႉ လၢတၢ်တဲဖျါက့ၤအ၀ဲသ့ၣ် အတၢ်ပာ်သးကဖၢလၢအဂီၢ် စီၤယၤကိာ်ကတိၤလီၤတၢ်ကတိၤဆဲးဖျိနုာ် - ယွၤထီဒါ ပှၤပာ်ထီၣ်ထီသးၣ် မ့ၢ်ဒ်သိး က‘‘ဆီၣ်လီၤအသးလၢကစၢ်အမဲာ်’’န့ၣ်လီၤႉ ဒီးအ၀ဲသ့ၣ် ကဂုာ်ဟံးန့ၢ်တၢ်ဆီၣ်လီၤသးအံၤ ဒ်လဲၣ်ႉ ဒ်ရၠာစးိမ့ၤအသုးခိၣ်ဖးဒိၣ်အသိးၣ် သုတသ့ၣ်ညါဘၣ်ႉ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤၣ် ဒံကွံာ်၀ဲလီၤႉ’’ လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ်ၣ်ၣ်န့ၣ်ၣ် ဒ်အမ့ၢ် ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်န့ၣ်လီၤႉ ‘‘သ့ၣ်နီၣ်လၢနကသံတက့ၢ်’’ႉ

တၢ်ဘျၢလီၤစ့လၢ အခီပညီတအိၣ်

ဖဲ ၁၉၉၂ နံၣ်ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ပလိအီး (ဒ) လဲၣ်တခီ‚ တမ့ၢ် ဒ်သိးပှၤဂၤဘၣ်ႉ ဖဲပှၤကိးဂၤဆါကွံာ်အစတီး (ခ) တဖၣ်လၢ အပရၤဘၣ်ဘၣ်အခါ အီး (ဒ) လဲ (န) ပရၤကွံာ် စတီး (ခ) တဖၣ်ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ဖဲအ၀ဲပရၤကွံာ် တၢ်စဲလၢာ်သနာ်က့‚ အ၀ဲအတၢ်ဘျၢလီၤစ့အံၤၢ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ
ယွၤစံးဘၣ် ၀ံယံးရၠာစးမံယၤ ဒ်သိးကမၤတၢ်တမံၤလၢအဖျါ ဒ်အမ့ၢ်‚ တၢ်ဘျၢလီၤစ့ လၢအခီပညီတအိၣ်လၢအမ့ၢ်‚ ‘‘ပှၤ (ယ) ဟီၣ်ခိၣ်တက၀ီၤလၢ အအိၣ်လၢဧၤနသိးၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်ၣ်ဘၣ်ႉ ထံကီၢ်ဒီတဘ့ၣ်အိၣ်လၢ တၢ်ဃုကမုၢ်ခွဲးခွးမၤလီၤြပံလီၤြပါမၤဟးဂီၤ တၢ် အနးကတၢၢ်ကတီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ‘‘အကတီၢ်ဖဲန့ၣ် ဘၤဘူၤလိၣ်အစီၤပၤ အသုးမုၢ် က၀ီၤဃာ် ယ့ှူၤ့ှှလ့ၣ်’’ (း၂) ‚ ဒီးတၢ်တမံၤလၢ်လၢ်လၢ ၀ံယံးရၠာစးမံယၤပရၤဃာ်ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤတမ့ၢ်တၢ်ဘျၢလီၤ စ့လၢအကတီၢ်ဘၣ်ၣ်ဘၣ်ဧါႉ
ပှၤလၢအဒိကနၣ်ကစၢ်ယွၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်တိာ်လၢခါဆူညါတမံၤ လၢကမၤ လၢပှဲၤ၀ဲအကလုၢ်န့ၣ်ၣ်လီၤႉ ‘‘အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ‚ တၢ်သုးမုၢ်ဂီၢ်မုၢ် အယွၤ‚ အံၣ်စရၠာစး့လးအကစၢ် စံးဒ်အံၤ‚…